Een uurtarief lijkt transparant, maar wat gebeurt er werkelijk met de kennis die je externe consultants opbouwen? Terwijl de Belgische IT-consulting markt groeit naar €540 miljoen in 2028 (Statista, 2024), ontstaat er een onzichtbaar probleem. Cruciale bedrijfskennis verdwijnt zodra contracten aflopen. Deze kennislekken ondermijnen team continuïteit en strategische IT-ontwikkeling. Dit artikel verkent waarom externe expertise meer impact heeft dan het uurtarief suggereert.
Het ijsbergeffect: wat je niet ziet kost je het meest
Dat uurtarief is slechts het zichtbare deel van een veel complexere realiteit. Volgens Metrics.biz onderzoek uit mei 2024 stijgen externe consultant kosten met 7,07% dit jaar, maar het werkelijke probleem zit dieper: de onzichtbare impact op kennisopbouw en teamontwikkeling binnen je organisatie.
De verborgen dimensie begint al tijdens de onboarding. Consultants investeren tijd in het begrijpen van je specifieke systemen, processen en bedrijfscultuur. Deze kennisopbouw is waardevol, maar verdwijnt weer zodra het contract afloopt. Je organisatie betaalt dus niet alleen voor expertise, maar ook voor een leercurve die geen permanent voordeel oplevert.
De arbeidsmarktstructuur van België versterkt dit effect. Met de hoogste belastingdruk op arbeid in Europa (52,7% volgens Tax Foundation, augustus 2024) kiezen veel organisaties voor externe consultants om sociale lasten te vermijden. Deze keuze creëert een cyclus waarbij cruciale IT-kennis voortdurend in en uit je bedrijf stroomt, zonder duurzame verankering.
Wanneer expertise de deur uit wandelt
De meest onderschatte kostenpost? Kennisbehoud van externe consultants die verdwijnen zodra het contract afloopt. HR Dive onderzoek uit november 2023 toont aan dat 36% van consultants binnen 12 maanden van werkgever wisselt. Deze brain drain betekent dat cruciale projectkennis, systeeminzichten en procesoptimalisaties letterlijk de deur uit wandelen.
Elke vertrekkende consultant neemt gemiddeld 6-9 maanden opgebouwde domeinkennis mee. Voor complexe IT-projecten betekent dit dat opvolgers bij nul beginnen. Documentatie moet worden gereconstrueerd en business logic opnieuw moet worden ontdekt. Het resultaat: projectvertragingen, verhoogde foutkansen en nieuwe consultant-kosten om die kennis te vervangen.
In de krappe Belgische IT-markt wordt dit probleem versterkt. Met slechts 184.000 openstaande vacatures volgens Statbel Q2 2024 data en een verwacht tekort van 21.000 IT-professionals tegen 2026, wordt kennisborging cruciaal. Teams die afhankelijk zijn van wisselende externe expertise missen de continuïteit die nodig is voor stabiele systeemontwikkeling en strategische IT-planning.
Onzichtbare productiviteitsverliezen
De teamimpact van externe consultants gaat verder dan hun directe output. Hoewel T&M consultants vaak goed integreren, ontstaan er subtiele inefficiënties door verschillende werkwijzen en prioriteiten. Consultants focussen logischerwijs op hun specifieke projectdoelen, terwijl interne teams bredere organisatiedoelstellingen in het achterhoofd houden.
Deze verschillende focuspunten kunnen leiden tot extra coördinatiekosten. Consultants hebben tijd nodig om organisatieprocessen te leren kennen en interne teamleden moeten extra tijd investeren in uitleg en afstemming. Dit is geen fout van consultants, maar een inherent gevolg van externe expertise in te schakelen.
De coördinatiekosten zijn klein per incident maar stapelen zich op naargelang de tijd. Vergaderingen bevatten meer uitleg over de context, onboarding duurt langer en afstemming vraagt extra aandacht. Deze operationele overhead voegt gemiddeld 8-12% toe aan de totale projectkosten, bovenop het uurtarief van de consultant. Het zijn normale kosten van samenwerking, maar ze blijven vaak onzichtbaar in budgetberekeningen.
Waarom onze markt extra kwetsbaar is
De hoge arbeidskosten in België maken consultants op het eerste gezicht aantrekkelijk. Met 52,7% belastingdruk op arbeid – de hoogste van alle OECD-landen volgens Tax Foundation (augustus 2024) – lijken externe consultants een manier om deze sociale lasten te omzeilen. Alleen maskeert deze schijnbare kostenbesparing andere verborgen kosten die specifiek zijn voor onze markt.
De Belgische IT-markt ondergaat momenteel een opvallende correctie. Na jaren van schaarste stromen er plots veel meer kandidaten de markt op, waardoor bedrijven overspoeld worden met sollicitaties. Deze tijdelijke omslag biedt kansen maar ook uitdagingen: meer keuze betekent dat selectie crucialer wordt dan ooit.
Bovendien opereren veel Belgische bedrijven in een meertalige omgeving met complexe compliance-eisen. Consultants hebben extra tijd nodig om deze specifieke context te begrijpen, wat de effectieve productiviteit in de eerste maanden verlaagt. Nu de markt draait is het het ideale moment om selectiever te zijn, maar ook om je voor te bereiden op de volgende cyclus wanneer talent weer schaars wordt.
Total cost of ownership onthult
De total cost van externe consultants gaat veel verder dan het zichtbare uurtarief. Wat begint als een helder tarief wordt al snel een complexe kostenvergelijking waarbij onboarding, projectoverdracht en administratieve overhead zich opstapelen. Deze verborgen elementen kunnen het werkelijke budget aanzienlijk doen oplopen.
Operationele overhead manifesteert zich in verschillende vormen. Administratieve afhandeling, factuurverwerking en extra projectmanagement komen bovenop het basiscontract. Bij langlopende projecten ontstaan er kosten voor kennisoverdracht tussen wisselende consultants. Tijd en energie verdwijnt in overgangsmomenten in plaats van productieve output.
Het meest onderschatte aspect blijft de kenniscontinuïteit. Wanneer een consultant vertrekt na maanden of jaren, verdwijnt niet alleen de persoon maar ook de opgebouwde domeinkennis. Deze cyclus van kennisopbouw en -verlies creëert een verborgen kostenfactor die moeilijk te kwantificeren is, maar zeer reëel is voor organisaties die afhankelijk zijn van externe expertise.
Strategische alternatieven
Het alternatief van externe consultants hoeft niet per se permanent personeel te zijn. Hybride modellen zoals Try & Hire bieden een middenweg die de voordelen van externe expertise combineert met de stabiliteit van interne teams. Bij dit model start een hoogwaardige professional als consultant en kan na een evaluatieperiode overstappen naar een vast contract.
Nu de markt meer kandidaten oplevert, is dit het ideale moment om selectiever te zijn in je keuzes. Try & Hire geeft je de luxe om grondig te evalueren voordat je definitieve beslissingen neemt. Tegelijkertijd bereid je je voor op toekomstige marktcycli waarbij talent weer schaars wordt – door nu de juiste mensen aan te werven en te behouden.
Deze aanpak elimineert de kennislek-problematiek die we eerder bespraken. Professionals die starten als consultant maar overstappen naar permanent personeel nemen hun opgebouwde domeinkennis niet mee naar een volgende werkgever. Het resultaat is kenniscontinuïteit, betere teamintegratie en een kosteneffectiever model voor de lange termijn.
Conclusie
Externe consultants brengen verborgen kosten met zich mee die veel verder gaan dan het uurtarief. Van onboarding en overhead tot het cruciale probleem van kennisbehoud – deze onzichtbare factoren kunnen je IT-strategie ondermijnen. In de huidige Belgische markt, waar meer kandidaten beschikbaar zijn, is selectie belangrijker dan ooit geworden.
Het grootste risico blijft de kennislek wanneer consultants vertrekken. Nu is het ideale moment om deze cyclus te doorbreken door strategische keuzes te maken op lange termijn. Modellen zoals Try & Hire bieden de mogelijkheid om nu te profiteren van het ruimere aanbod terwijl je je voorbereidt op toekomstige schaarste. Ontdek hoe je de voordelen van externe expertise kan combineren met de stabiliteit van kennisbehoud.